Overlijden en wat nu? Lees dit eerst: Overlijden en wat nu
EXECUTEUR
Een executeur is verantwoordelijk voor de afwikkeling van een nalatenschap. Een nalatenschap (of erfenis) bestaat uit alles wat iemand achterlaat na overlijden. Denk daarbij aan sieraden, inboedel, geld, een huis en eventuele schulden. Een executeur wordt benoemd in een testament. Dit is de enige manier waarop een executeur kan worden. In principe mag iedereen worden aangewezen als executeur. Zo kiezen sommige mensen voor iemand die dicht bij hen staat, zoals een partner of kind.
Ook kan een externe partij worden aangewezen. Tijdens de gehele afwikkeling van de nalatenschap beheert de executeur de nalatenschap. Een executeur mag alle beheerszaken regelen zonder toestemming van de erfgenamen. Een executeur is verplicht om erfgenamen te informeren wanneer zij om toelichting vragen.
Ook is het nuttig als er regelmatig contact is tussen erfgenamen en executeurs over de stand van zaken. Zijn erfgenamen het niet eens met de wijze waarop de executeur de taken uitvoert? Dan kan het ontslag van de executeur worden aangevraagd bij de kantonrechter. De rechter kan dan, in bepaalde gevallen, het ontslag verlenen.
Wat zijn de voordelen van een executeur?
Een executeur kan snel belangrijke zaken oppakken. Zonder executeur zijn alle erfgenamen samen bevoegd én verplicht om de nalatenschap af te wikkelen. En dat betekent ook dat één weigerachtige of trage erfgenaam alles stil kan leggen. Een executeur benoemen is dus erg praktisch. Zeker bij complexe nalatenschappen, verschillen van meningen in de familie, verre familieleden of wanneer een bedrijf onderdeel is van de nalatenschap.
EXECUTEUR ZIJN: Lastiger dan vaak wordt gedacht, lees dit artikel uit Goed geregeld magazine van KNB
Er is onvoldoende aandacht voor de keuze van de executeur in een testament. Als in Nederland in een testament een executeur (dus iemand die zorgt dat de laatste wil van een overledene wordt uitgevoerd) wordt benoemd, dan is dat meestal een van de kinderen. Dat levert tegelijk ook het meeste ‘gedonder’ op, zo blijkt uit een onderzoek onder notarissen en erfrechtadvocaten. De meeste problemen in de afhandeling van het testament, ondervinden notarissen wanneer een direct familielid executeur is (ruim 60 procent). Een familielid dat wat verder van de familie afstaat zorgt voor minder problemen (ruim 23 procent), de minste problemen ervaart de familie als een professional als executeur is aangesteld (ruim 10 procent). In enkele gevallen wordt de executeur ontslagen en de gang naar de rechter gemaakt. Redenen liggen in het feit dat de executeur het eerste jaar niets heeft gedaan of slecht communiceert met de erven. Ook tegengestelde belangen kunnen aanleiding zijn om naar de rechter te stappen. Dat de executeur voor de rechter kan worden gedaagd is bij 54 procent van de mensen onbekend of niet duidelijk.
Het onderzoek is gedaan in opdracht van vFAS, VMN en EPN, drie organisaties voor familie- en erfrechtadvocaten en mediators in het notariaat.
VEREFFENAAR
Een vereffenaar is verantwoordelijk voor de afwikkeling van een nalatenschap. Indien er geen executeur is benoemd bij testament en één of meer erfgenamen de nalatenschap beneficiair hebben aanvaard, zijn alle erfgenamen gezamenlijk vereffenaars. Als de afwikkeling door de erfgenamen onderling spaak loopt, kan de rechtbank een onafhankelijke, (professionele) vereffenaar benoemen.
Bij voorkeur is dat een expert die ervaring heeft met complexe nalatenschappen. Zij zorgt ervoor dat alle schulden worden betaald, de belastingaangiftes worden geregeld en dat alles wat teveel betaald is, terug komt. Kortom, een vereffenaar zorgt ervoor dat de afwikkeling van de nalatenschap voorspoedig verloopt. Vereffening vindt plaats als één of meer erfgenamen de nalatenschap beneficiair aanvaarden.
U aanvaardt dan ‘onder voorrecht van boedelbeschrijving’. Dat betekent dat u eerst wilt weten of de bezittingen in de nalatenschap groter zijn dan de schulden. In dat geval treedt automatisch de wettelijke procedure voor vereffening in werking. Alle erfgenamen zijn dan van rechtswege (automatisch volgens de wet) als vereffenaar verantwoordelijk voor de afwikkeling. Ze moeten daarbij bepaalde procedurevoorschriften volgen. Samen kunnen ze besluiten om één van de erfgenamen of iemand anders (een professional) een volmacht te verlenen om de wettelijke vereffening te regelen of een andere taakverdeling af te spreken. Komen ze er niet uit? Dan kan de rechter een onafhankelijke (professionele) vereffenaar benoemen. Benoeming vereffenaar door de rechter Daarnaast heeft de rechter de mogelijkheid om iemand tot vereffenaar te benoemen. Volgens de wet kunnen erfgenamen, belanghebbenden, schuldeisers en het Openbaar Ministerie dit vragen. Als u dit aanvraagt, heeft u de mogelijkheid een professional als vereffenaar voor te dragen aan de rechter.